Ông Ngải Vị Vị, nghệ sĩ nổi tiếng quốc tế đồng thời là người vẫn tranh đấu cho nhân quyền tại Trung Quốc, vừa bị cơ quan an ninh nước này không cho lên máy bay rời khỏi Bắc Kinh. Chính quyền không cho biết lý do của việc ngăn chặn và người ta hiện không có thông tin gì về ông.

Ngải Vị Vị, nghệ sĩ và nhà hoạt động nhân quyền vừa bị chính quyền Trung Quốc bắt giữ. (AFP: Peter Parks)

Hoa Kỳ và các nước đứng đầu trong Liên minh châu Âu (EU) đang cùng các tổ chức nhân quyền kêu gọi trả nhà cầm quyền trả tự do cho ông Ngải Vị Vị.

Trước đây ông Ngải, 53 tuổi, vẫn lên tiếng trên các trang mạng truyền thông xã hội, trong đó có Twitter. Ông thường đề cập đến các vấn đề xã hội tại Trung Quốc, trong đó có vụ sụp đổ của các trường học kém chất lượng trong trận động đất tại Tứ Xuyên năm 2008.

Phóng viên Đài Úc Sen Lam đã phỏng vấn ông Patrick Poon, Thư ký Điều hành Tổ chức Luật sư Quan tâm tới Nhân quyền Trung Quốc tại Hong Kong xung quanh vụ việc này.

Poon: “Ông Ngải từng viết trên Twitter rằng tình hình tại Trung Quốc chưa chín mùi cho bất kỳ hình thức cách mạng nào, cho nên ông không tha thiết lắm với ý tưởng tiến hành cuộc ‘Cách mạng Hoa nhài.’ Ông nghĩ rằng trình độ nhận thức của người dân Trung Quốc vẫn chưa đủ ‘chín’ để có thể tiến hành những hành động như vậy. Trong tình hình này, việc cách mạng bùng nổ sẽ chỉ dẫn tới việc chính quyền xiết chặt thêm. Vì vậy ông Ngải nghĩ rằng tốt hơn cả là chúng ta nên tiếp tục công việc của mình một cách thật cụ thể để giúp đỡ người dân”.

PV: Dĩ nhiên ông Ngải là một nhân vật tương đối nổi tiếng, vậy ông có ngạc nhiên trước vụ chính quyền bắt giữ ông ấy không?

Poon: “Tôi ngạc nhiên. Trước đó, ông chỉ bị thẩm vấn quanh những vấn đề như tại sao lại tham gia vào một số hoạt động mà thôi. Trước đây đã có mấy lần ông bị cấm rời khỏi đất nước, nhưng đây là lần đầu tiên ông ấy bị bắt giữ một cách thô bạo như thế này. Vì thế tôi nghĩ rằng chính quyền chỉ muốn ngăn chặn điều gọi là ‘Cách mạng Hoa nhài’ thôi”.

PV: Ông có nghĩ chính quyền muốn lấy xử lý ông Ngải để làm gương cho người khác không?

Poon: “Có, bởi vì ông ấy rất hay lên tiếng. Trong vụ động đất Tứ Xuyên, ông tới thăm những tòa nhà chất lượng kém ở đó. Và sau đấy ông còn ủng hộ những nhân vật đấu tranh nhân quyền khác. Còn hiện nay, mặc dù ông Ngải có viết trên Twitter rằng ông không thích ý tưởng tiến hành cái gọi là “Cách mạng Hoa nhài” vào thời điểm này, nhưng chính quyền vẫn bắt giữ ông. Thực tế không hẳn là bắt giữ, nhưng ông đã bị lực lượng an ninh dẫn đi mà không có lý do”.

PV: Thưa ông Patrick Poon, ông có tin gì về ông Ngải không?

Poon: “Chúng tôi không biết hiện giờ ông ấy ở đâu. Chúng tôi đã kiểm tra thông tin với bạn bè của mình ở Trung Quốc, nhưng họ cũng không biết. Rõ ràng là Chính phủ Trung Quốc rất giận dữ về việc các nhà phê bình lớn tiếng chỉ trích chính phủ cho nên tôi nghĩ rằng họ muốn tận dụng cơ hội này để ‘dằn mặt’ những người này”.

PV: Ngải Vị Vị là một nghệ sĩ nổi tiếng. Làm thế nào ông ấy lại trở thành ‘tiếng nói’ của những người thấp cổ bé miệng và tranh đấu cho những người này?

Poon: “Thực tế trước kia ông Ngải là một nghệ sĩ. Nhưng sau vụ động đất Tứ Xuyên, ông có trò chuyện với người dân Tứ Xuyên và đã gặp nhiều người bị mất người thân do thảm họa này. Sau đó ông bắt đầu tích cực tham gia vào việc bảo vệ quyền của những nhà hoạt động nhân quyền khác. Nhưng cách làm của ông ấy rất sáng tạo: Thay vì chỉ trích chính phủ, ông tìm cách tận dụng Internet để kêu gọi mọi người làm việc gì đó thú vị và dí dỏm- ví dụ chế nhạo chính phủ và cũng giúp mọi người tìm kiếm những người bị bắt giữ hoặc quản thúc do hoạt động nhân quyền, bằng những hình thức rất sáng tạo. Cho nên tôi nghĩ ông ấy thu hút được nhiều người làm theo mình trên Twitter, và nhiều người muốn làm bạn với ông ấy trên Facebook. Tôi nghĩ đó chính là lý do tại sao công an tỏ ra lo ngại trước ảnh hưởng của ông Ngải”.

PV: Và dĩ nhiên, như ông đã nói, ông ấy là một nhân vật chống đối có khiếu hài hước…

Poon: “Vâng, ông Ngải là một nhân vật hoàn toàn khác với các nhà hoạt động nhân quyền ở Trung Quốc. Những người khác chủ yếu chỉ viết những bài bình luận mang tính chính trị, nhưng ông Ngải thì tận dụng những phương thức rất can đảm để làm cho những người khác nghĩ về các vấn đề. Cho nên ông ấy trở thành một nhân vật rất có ảnh hưởng trên Internet”.

Theo bayvut